Designplatform Rotterdam

Zoek in ons archief op

naam, trefwoord of datum:

TAKE A WALK ON DESIGN SIDE
Stadswandeling: ‘De stad als bundel'
Zondag 20 juli, 14.00 uur
Vertreklocatie: hal aan de voorzijde van het Centraal Station,
onder de Sunny Cloud van John Körmeling (2013)
Duur van de wandeling: 90 - 120 minuten.
Aankomstlocatie: Heemraadsplein op loopafstand van het Centraal Station of met tram 4 
Aantal wandelaars: 12 - 18 personen
Drankje bij aankomst: eigen merk kunstchampagne, ter plekke te vervaardigen onder toeziend oog van de wandelaars.

“Ruimte scheidt de lichamen, niet de geesten” Een dichterlijke quote van Erasmus, metersgroot op het Centraal Station van Rotterdam. Erg mooi dat het er staat, maar waarom voelen we de behoefte om op de stad te schrijven, alsof de stad ondertiteling nodig heeft. Misschien is dat ook wel zo…. 
Rotterdam is een stad met een eclectische verzameling van labels. Overal waar je kijkt zijn woorden te vinden. Gebouwen die namen krijgen, reclameborden, bedrijfsnamen en heel veel poëzie. In Rotterdam zijn op meer dan honderd plekken straatgedichten te vinden. 

We lopen samen langs een bonte verzameling van deze poëtische interventies in de ruimte en ontdekken welke woorden de stad aan jou mee wil geven. Ga met ons mee en neem kennis van wetenswaardigheden rond deze citaten. Luister naar persoonlijke interpretaties van onze gids, de Goudse stadsdichter Chris Bellekom. Tijdens de wandeling laat hij ons woorden zien en proeven waardoor je met andere ogen naar de stad kunt kijken.

Chris Bellekom is een stadsmens, een echte Gouwenaar. Rotterdam noemt hij ‘liefde op het tweede gezicht’. Als dichter heeft hij met zijn werk al tienduizenden mensen bereikt. Hij dicht voor bomvolle marktpleinen. Hij zegt ook dat sommige gedichten bedoeld zijn om in het oor van maar één iemand te fluisteren.

Bellekom is de stadsdichter van Gouda. Daarbij is hij bestuurslid van de Stichting Stadspoëzie, oprichter van het podium ‘dichters op donderdag’ en hij is het gezicht van de dichters van dienst, die belangeloos eenzame uitvaarten bij staan. In Gouda maakt hij zich hard voor meer gedichten in de openbare ruimte.

Meld jezelf aan via mail@dpfr.nl. 
Noem ook de naam van de persoon die met je mee gaat. 


Verslag van de Wandeling 

TAKE A WALK ON DESIGN SIDE
Stadswandeling: ‘De stad als bundel'
Zondag 20 juli 2025

Poëzie en kunst zijn overal in de stad zichtbaar; muurschilderingen, gevelteksten en installaties. Ze zijn niet alleen mooi, maar roepen ook reflectie en emotie op over het leven, de stad en de mens.
De stad fungeert als een levend museum van poëzie en denken. Van Erasmus tot Deelder, van Multatuli tot Qabbani: hun woorden zijn zichtbaar in de stad en herinneren ons aan vrijheid, liefde, menselijkheid en verandering. In Rotterdam wordt poëzie niet alleen gelezen; ze wordt geleefd.
Door Bianca Spierenburg

Op Rotterdam Centraal brengt Chris van Bellekom ons als eerste in contact met een van de bekendste denkers van de stad: Desiderius Erasmus.

Erasmus – Ruimte scheidt de lichamen, niet de geesten
Hoewel er onenigheid bestaat tussen Gouda en Rotterdam over zijn geboorteplaats, is het duidelijk dat Erasmus zich uiteindelijk identificeerde met Rotterdam. Zijn gedachtegoed over tolerantie, vrijheid van geweten en humanisme wordt samengevat in citaten zoals "Ruimte scheidt de lichamen, niet de geesten" en "Laat iedereen zijn overtuiging eren". Deze citaten onderstrepen het belang van geestelijke vrijheid en verbondenheid, ook over fysieke afstanden heen. 
En zo grapt Chris: ‘Wij Gouwenaren hebben altijd mede-invloedrijke denker Coornhert nog..‘ 
Hoewel Erasmus liever vaag bleef over zijn afkomst, hebben beiden een band met Gouda, de stad die tolerantie en gewetensvrijheid in de zestiende eeuw hoog in het vaandel had staan. 

Jules Deelder – Stem van de stad
De dichter Jules Deelder is onlosmakelijk verbonden met Rotterdam. Zijn werk vangt de nuchterheid, het tempo en de rauwheid van de stad. In zijn gedicht CS beschrijft hij Rotterdam Centraal als een haven voor dolende zielen, een plek van vertrek en aankomst. In het korte maar krachtige neon-gedicht De omgeving van de mens is de medemens laat hij de menselijke verbinding centraal staan. Ook zijn bekende Rotown Magic benadrukt de onverfilmbare, pure echtheid van Rotterdam: “Rotterdam is vééls te ècht.”

Stadsdichters en hun sporen
Stadsdichters worden vaak uitgenodigd bij belangrijke aangelegenheden in de stad. Zo schreef Derek Otte 100x Hoera ter ere van het 100-jarig bestaan van het Luxor Theater. Zijn poëtische verbeelding van het theater als een plek waar tijd en emoties samenkomen, markeert een belangrijke culturele plek in de stad. 

Tijd en verstilling – Van Ham en Bruinja
Een van de meest bijzondere vondsten die Chris op de vernieuwde Lijnbaan - een van de meest bekende winkelstraten van Rotterdam - laat zien, is het kunstwerk LEEF TIJD LOOS, een samenwerking tussen kunstenaar Milou van Ham en dichter Tsead Bruinja. Zestien vierletterwoorden verbeelden het verstrijken van tijd in een stedelijke context. Het kunstwerk is ook een verwijzing naar een klok die ooit aan hetzelfde gebouw hing. Het gridontwerp volgt de wijzers van de klok en verbindt zo kunst, tijd en plaats.

Chris verteld dat hier geen gemeente, noch subsidie aan te pas zijn gekomen. ‘Dit werk is gewoon aangekocht. In opdracht van JD Sports renoveerde Mei architects and planners het winkelpand op de hoek van de Lijnbaan en de Van Oldenbarneveltplaats en onderdeel uitmaakt van het Lijnbaan-ensemble. Het uitgangspunt voor de renovatie van de gevels was om deze (grotendeels) terug te restaureren naar het historisch beeld van 1953. Dit hield ook in dat er een nieuw kunstwerk zou worden toegevoegd aan de gevel, als verwijzing naar het originele kunstwerk dat in de jaren ’70 van de vorige eeuw verloren is gegaan. TIJD Het Lijnbaan-ensemble is in 2010 benoemd tot Rijksmonument.’

Gelijkheid, protest en vrijheid
Het bekende citaat van Multatuli, “Van de maan af gezien zijn we allen even groot”, prijkt op een gevel in Rotterdam en benadrukt gelijkheid en universele menselijke waarde. Het herinnert aan zijn strijd tegen koloniale onrechtvaardigheid. In de geest van protest staat ook het Graf van de Onbekende Dichter, een plataan die door dichter Breyten Breytenbach in 1986 werd ingewijd. Hij geloofde dat elke mens een verborgen dichter is en pleitte voor vrije gedachten.

Verderop tijdens de wandeling wordt ons een ander krachtig statement voorgedragen; het citaat van Samuel Beckett, “No matter. Try again. Fail again. Fail better.”, uitgevoerd in luchtbellen in het water van de Westersingel door kunstenaar Job Koelewijn. Het werk verbeeldt het idee dat falen een noodzakelijk en zelfs poëtisch onderdeel is van het leven. 

Koelewijn kwam op het idee tekst te gebruiken en de singel op te vatten als een onbeschreven blad. Een tabula rasa waarin je woorden kunt schrijven, zoals je vroeger langs de kant van de zee stond en je gedachten in het water schreef. Het is een geperforeerd leidingsysteem. Ik persoonlijk moet zeggen dat ik het een heel origineel idee vind, maar ik ben blij dat het niet overal gedaan wordt. Ook in het wat mijn vader altijd zegt: "Gekken en dwazen schrijven hun namen op deuren en glazen." En als we álles gaan beschrijven, dan ben je de hele dag alleen maar aan het lezen. Dus de tijdelijkheid hiervan en dat hij af en toe ook schoongemaakt moet worden, dat is helemaal oké.

Klare taal / Wie maakt me blij - Jana Beranova
We vervolgen onze route en lopen naar een Literaire Wegwijzer die is gemaakt door kunstenaar Guido Marsille, gebaseerd op een gedicht van Jana Beranová, een voormalig stadsdichter van Rotterdam. Deze drie meter hoge metalen wegwijzer staat in het Wijkpark in Het Oude Westen in Rotterdam. 

Ook Jana Beranová liet een blijvende indruk na met haar Klare Taal, een gedicht op een drie meter hoge literaire wegwijzer in het Wijkpark van Het Oude Westen. In haar werk resoneert de geschiedenis van Rotterdam, van oorlogsschade tot stadsvernieuwing.
Zoals het een wegwijzer betaamt, ook een literaire, wijzen de armen allemaal in de richting van de plekken uit het gedicht, zoals het Kruisplein, de Drievriendenstraat, de Karel Doormanstraat, de Maasbruggen en Katendrecht.
De wegwijzer werd in 2013 onthuld en is een voorbeeld van hoe poëzie en openbare kunst samenkomen om de stad en haar verhalen te markeren. Jana Beranová is bekend om haar toegankelijke en vaak maatschappelijk geëngageerde poëzie.

VRIE MIT MICH – Gé Reinders
Echt geweldig dat er zomaar op een gevel een tekst staat in het Limburgs van Ge Reinders. Er is online niks over te vinden. Het is totaal onbekend voor me WAAROM nou net die tekst hier staat, wat de symboliek er achter is en hoe het hier op de gevel terecht is gekomen. We kunnen eigenlijk alleen maar even luisteren…

Visuele poëzie en community
De Art Wall van André Smits in de Gouvernestraat is een visuele ode aan honderden Rotterdamse kunstenaars. Zijn muur met namen, aanvankelijk begonnen als een eerbetoon aan kunstenaars, is uitgebreid met namen van buurtbewoners. Hiermee wordt kunst niet alleen geëxposeerd, maar ook gedeeld en beleefd als collectief geheugen. Chris raakte geinspireerd door de woorden die – wanneer je ze los voorleest – poëtisch geintepreteerd kunnen worden. Want, zo verwoord hij: ‘Poezie hoeft je niet altijd te doen. Het kan ook gewoon ontstaan.’ En Marieke van der Lippe, medewandelaar, wees met trots haar naam aan op de gevel en voegde toe dat de vele Rotterdamse namen in deze schildering via crowdfunding mede mogelijk hebben gemaakt. 

Lucebert en Breytenbach – Vrienden in verzet
Lucebert, bekend om zijn beeldende en vaak apocalyptische poëzie, is vertegenwoordigd in Rotterdam met de regel: “Het verhaal is zo goed dat het nog lang niet af is.” In zijn gedicht Tijdstafel en geslachtstabel vervlecht hij leven, dood en vergankelijkheid op rauwe wijze. Aan de overkant hangt een werk van Breyten Breytenbach, die via zijn gedicht Here is a forest reflecteert op waarheid, pijn en herinnering, vaak in het kader van politieke onderdrukking.

Liefde voor een stad – Chris Bellekom
De liefde voor Rotterdam komt mooi tot uiting in De Nieuwe Liefde van Chris Bellekom. Wat begint als scepsis groeit uit tot genegenheid. Zijn woorden tonen hoe liefde voor een stad zich langzaam, door confrontatie en herkenning, kan ontwikkelen. Rotterdam, met al haar imperfecties, blijkt uiteindelijk een nieuwe liefde. En zo plakt Chris zijn eigen aan ons voorgedragen gedicht met ducttape tegen een lantaarnpaal, vlak naast Grand Café Wester Paviljoen, waar onze wandeling wordt afgesloten met een drankje op het terras.


Foto's: Marieke van der Lippe, Harmen Spek en Bianca Spierenburg.